سیم لاکی (Magnet Wire)

معرفی شرکت تابان مس ایرانیان

شرکت تابان مس ایرانیان با بیش از ۳۰ سال سابقه در زمینه فروش و توزیع انواع سیم‌های تخصصی صنایع برق، از جمله سیم لاکی (سیم مغناطیسی)، یکی از تامین‌کنندگان معتبر این محصول در ایران است. این شرکت به عنوان نماینده رسمی برترین تولیدکنندگان داخلی – از جمله شرکت صنایع راما پارسیان (با برند مشهور «راما سیم») – فعالیت می‌کند. راما پارسیان از سال ۱۳۷۲ تولید انواع سیم‌های پیچی (گرد و تخت) را آغاز کرده و با توسعه خطوط مدرن خود از سال ۱۳۷۸، امروزه طیف گسترده‌ای از سیم‌های لاکی (و حتی سیم‌های پیچی عایق کاغذی) را تولید می‌کند که بخش اعظم نیازهای داخلی کشور را پوشش می‌دهد . شرکت تابان مس ایرانیان با اتکا بر چنین تامین‌کنندگان معتبری، توانسته است محصولاتی با کیفیت بالا و مطابق با استانداردهای جهانی را به صنایع مختلف عرضه نماید. در طی سه دهه فعالیت، این شرکت همواره رضایت مشتریان را با تحویل به‌موقع، مشاوره فنی و تضمین اصالت کالا سرلوحه کار خود قرار داده است.

سیم لاکی چیست و چه کاربردهایی دارد؟

سیم لاکی که گاهی سیم لعابدار یا سیم مغناطیسی نیز نامیده می‌شود، نوعی سیم رساناست (معمولاً از جنس مس یا آلومینیوم) که یک لایه بسیار نازک از عایق الکتریکی (لاک مخصوص) به طور یکنواخت روی آن پوشش داده شده است . برخلاف سیم‌های برق معمولی که روکش ضخیم پلاستیکی دارند، عایق لاکی این سیم‌ها بسیار ظریف است و به سیم اجازه می‌دهد با فاصله‌ی بسیار کم در کنار هم پیچیده شود. بدین ترتیب می‌توان صدها یا هزاران دور از این سیم را در حجم کوچکی از یک کویل یا سیم‌پیچ قرار داد بدون آنکه اتصال کوتاه رخ دهد. این ویژگی باعث شده که سیم‌های لاکی جزو ارکان اساسی در ساخت تجهیزات الکترومغناطیسی باشند. کاربردهای سیم لاکی بسیار گسترده بوده و مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

موتورهای الکتریکی: تمام موتورهای AC و DC کوچک و بزرگ (از میکرو موتورها گرفته تا موتورهای صنعتی) برای سیم‌پیچی آرمیچر، استاتور یا بالشتک از سیم لاکی مسی استفاده می‌کنند.

ترانسفورماتورها: سیم لاکی در سیم‌پیچی اولیه و ثانویه انواع ترانسفورماتورهای قدرت، توزیع، ترانس‌های صوتی و فرکانس‌بالا به کار می‌رود . عایق نازک این سیم‌ها امکان تعداد دور بالا و کوپلینگ مناسب بین سیم‌پیچ‌ها را فراهم می‌کند.

ژنراتورها و آلترناتورها: در ژنراتورهای برق و دینام‌ها برای تولید ولتاژ القایی در سیم‌پیچ، از سیم لاکی استفاده می‌شود که تحمل حرارتی و مکانیکی بالایی دارد.

القاگرها و سلف‌ها: انواع سلف‌ها، چوک‌ها و القاگرها (مانند بوبین‌های رادیویی، فیلترها و کویل‌های تداخلی) با پیچیدن سیم لاکی روی هسته‌های آهنی یا فریت ساخته می‌شوند .

بلندگوها و تجهیزات صوتی: سیم پیچ صوتی بلندگو (Voice Coil) که در میدان مغناطیسی آهنربا قرار می‌گیرد و صدا تولید می‌کند، از سیم مسی لاکی با تحمل حرارتی مناسب ساخته می‌شود. همچنین در هدفون‌ها و میکروفون‌های دینامیکی نیز کاربرد دارد .

رله‌ها، الکترومگنت‌ها و کویل‌های احتراق: هرجا نیاز به ایجاد میدان مغناطیسی با عبور جریان از یک سیم‌پیچ باشد (مانند رله‌های برقی، بوبین شیرهای برقی، سولنوئیدها، کویل احتراق خودرو)، سیم لاکی گزینه ایده‌آل است.

لوازم خانگی: موتورهای الکتریکی به کار رفته در لوازم خانگی (مانند یخچال، ماشین لباسشویی، کولر، پنکه و جاروبرقی) و ترانس‌های کوچک مدارهای الکترونیکی آن‌ها همگی با سیم‌های لاکی سیم‌پیچی شده‌اند .

این گستره وسیع کاربرد، نشان‌دهنده اهمیت بالای کیفیت سیم لاکی در عملکرد مطمئن دستگاه‌هاست. سیم لاکی باید علاوه بر رسانایی مناسب، عایقی با استقامت دی‌الکتریک بالا و دوام حرارتی کافی داشته باشد تا در شرایط کار مداوم، دچار شکست عایقی یا افت کارایی نشود.

انواع سیم لاکی (بر اساس شکل و جنس هادی)

سیم‌های لاکی را می‌توان به دو دسته کلی بر اساس شکل هندسی و جنس رسانای آن‌ها تقسیم کرد:

 بر اساس شکل سطح مقطع:

سیم لاکی گرد: رایج‌ترین نوع سیم لاکی است که سطح مقطع دایره‌ای دارد. سیم گرد به دلیل انعطاف‌پذیری بالا، پیچیدن و حلقه کردن آن آسان است و در اکثر کاربردهای معمول (موتورها، ترانس‌ها، سلف‌ها و غیره) استفاده می‌شود. ضخامت لاک روی سیم گرد یکنواخت بوده و این سیم‌ها در قطرهای بسیار متنوعی تولید می‌شوند (از کسری از میلی‌متر تا چند میلی‌متر). دامنه سایز استاندارد سیم گرد مسی معمولاً از قطر حدود ۰.۰۳ میلی‌متر تا ۵.۵۰ میلی‌متر متغیر است که معادل حدود AWG 40 تا AWG 4 (بر اساس استاندارد آمریکایی اندازه‌سیم) می‌باشد. سیم گرد آلومینیومی نیز معمولاً در قطر حدود ۰.۲ تا ۳.۲ میلی‌متر (AWG 31 تا ۸) تولید می‌گردد. سیم لاکی گرد به خاطر شکل خود، در هنگام پیچیدن فضای کمی بین دورها خالی می‌گذارد (نسبت پرشدگی مناسبی دارد) ولی برای دستیابی به حداکثر تراکم بسته‌بندی در کاربردهای خاص، نوع تخت ترجیح داده می‌شود.

سیم لاکی تخت (مستطیلی یا نواری): این نوع سیم‌ها سطح مقطعی به شکل مستطیل یا نوار دارند (ضخامت و پهنای مشخص) و عمدتاً در کاربردهای توان بالا به کار می‌روند. سیم تخت به دلیل شکل هندسی خود، فضای خالی بین سیم‌پیچ‌ها را به حداقل رسانده و چگالی بالاتری از هادی در مقطع کویل فراهم می‌کند. از این رو در ترانسفورماتورهای بزرگ روغنی، مولدهای برق (ژنراتورهای توان بالا)، موتورهای الکتریکی توان بالا و ماشین‌های صنعتی کاربرد زیادی دارد . تولید سیم لاکی تخت به ماشین‌آلات رولینگ و لاک‌زنی ویژه نیاز دارد؛ شرکت لاک‌سیم (رقیب داخلی) با بهره‌گیری از فناوری پیشرفته Tandem Rolling و تجهیزات لاک‌زنی اتوماتیک توانسته انواع سیم تخت را با کیفیت مطلوب تولید کند . سیم‌های تخت لاکی رایج از جنس مس بوده و معمولاً بازه سطح مقطع آن‌ها بین حدود ۳ تا ۸۰ میلی‌متر مربع است (مثلاً ضخامت ۱٫۲۵ تا ۵ میلی‌متر و عرض ۳٫۵ تا ۱۶ میلی‌متر) . این ابعاد بر اساس استانداردهای IEC تعریف شده و بسته به نیاز مشتری قابل تولید است . سیم تخت ممکن است به صورت آنیل‌شده بدون لاک نیز عرضه شود تا مصرف‌کننده نهایی پس از پیچش، خود عملیات عایق‌کاری را انجام دهد ؛ اما نوع لاکی آماده استفاده رایج‌تر است.

بر اساس جنس رسانا:

سیم لاکی مسی: رسانای اصلی در اغلب سیم‌های لاکی مس آنیل شده خالص است . مس به دلیل رسانندگی الکتریکی عالی، انعطاف‌پذیری زیاد و مقاومت مکانیکی مناسب، انتخاب نخست برای بیشتر کاربردهای سیم‌پیچی است . تقریباً تمامی موتورهای الکتریکی و ترانسفورماتورها سنتی از سیم مسی لاکی بهره می‌برند. مزیت دیگر مس آن است که در دمای بالا (به‌ویژه اگر از مس خالص بدون اکسیژن استفاده شود) خواص خود را بهتر حفظ می‌کند . سیم لاکی مسی در اندازه‌ها و کلاس‌های حرارتی متنوع (مثلاً کلاس ۱۵۵، ۱۸۰، ۲۰۰) تولید می‌شود و به دلیل استحکام کششی بالاتر نسبت به آلومینیوم، در سیم‌پیچی‌هایی که تنش مکانیکی یا ارتعاش وجود دارد (مانند موتورهای پرسرعت)، مطمئن‌تر عمل می‌کند.

سیم لاکی آلومینیومی: در برخی کاربردها به منظور کاهش وزن سیم‌پیچ یا صرفه‌جویی اقتصادی، از آلومینیوم به عنوان رسانای سیم لاکی استفاده می‌شود . آلومینیوم چگالی بسیار پایین‌تری نسبت به مس دارد (حدود یک‌سوم)، بنابراین سیم‌پیچی آلومینیومی می‌تواند وزن کویل را به طور چشمگیری کاهش دهد. همچنین آلومینیوم ارزان‌تر از مس است و در ترانسفورماتورها و موتورهای بزرگی که طول سیم زیادی مصرف می‌کنند، گزینه مقرون‌به‌صرفه‌تری به شمار می‌رود . البته رسانندگی الکتریکی آلومینیوم پایین‌تر از مس بوده و برای دستیابی به مقاومت الکتریکی مشابه، سطح مقطع آلومینیوم باید حدود ۱٫۶ برابر مس انتخاب شود . به عبارتی قطر سیم آلومینیومی باید بزرگ‌تر باشد تا همان جریان را بدون افت ولتاژ اضافی عبور دهد. به همین دلیل در فضاهای محدود یا دستگاه‌های کوچکتر معمولاً آلومینیوم کارایی لازم را ندارد، ولی در ترانس‌های قدرت و موتورها که فضا کمتر محدودیت دارد از سیم آلومینیومی استفاده می‌شود. لازم است هنگام استفاده از سیم لاکی آلومینیومی، اتصالات مخصوص (مانند لحیم آلیاژ آلومینیوم یا کلمپ‌های مکانیکی) به کار رود تا از اکسید شدن یا شل شدن اتصال جلوگیری شود.

انواع عایق‌های لاکی و مشخصات آن‌ها

یکی از مهم‌ترین بخش‌های تشکیل‌دهنده سیم لاکی، روکش عایق یا لاک آن است. این لایه‌ی لاکی نازک که به صورت یکنواخت روی سطح فلز نشسته، باید دارای خواص الکتریکی، حرارتی و شیمیایی مناسبی باشد. در تولید سیم لاکی از رزین‌ها و پلیمرهای عایق ویژه‌ای استفاده می‌شود که پس از پوشش‌دهی سیم، در کوره پخته و سخت می‌شوند و یک لایه عایق پیوسته را تشکیل می‌دهند . بسته به نوع رزین به کار رفته، کلاس حرارتی و برخی خواص دیگر سیم تغییر می‌کند . در ادامه به معرفی مهم‌ترین انواع عایق‌های مورد استفاده در صنعت سیم لاکی و ویژگی‌های هر کدام می‌پردازیم:

پلی‌استر (Polyester): رزین پلی‌استر از اولین نسل لاک‌های مورد استفاده روی سیم‌های مسی بود. لاک پلی‌استر معمولاً کلاس حرارتی ۱۳۰°C (کلاس B) یا ۱۵۵°C (کلاس F) را فراهم می‌کند و مقاومت الکتریکی و مکانیکی مناسبی دارد. این نوع عایق در سیم‌پیچی موتورهای کوچک و ترانس‌های عادی به کار می‌رفت، اما امروزه تا حدی با رزین‌های پیشرفته‌تر جایگزین شده است. مزیت پلی‌استر قیمت مناسب و چسبندگی خوب روی مس است، ولی مقاومت حرارتی و شیمیایی متوسطی دارد (مثلاً در دماهای خیلی بالا یا در حضور روغن‌های داغ دوام زیادی ندارد).

پلی‌یورتان (Polyurethane): لاک پلی‌یورتان به خاطر ویژگی خاص خود یعنی قابلیت لحیم‌خوری (Solderability) شناخته می‌شود . سیم لاکی با پوشش پلی‌یورتان را می‌توان مستقیماً (بدون نیاز به برداشتن لاک با سمباده یا سوزاندن) لحیم کرد؛ حرارت نوک هویه لاک را می‌سوزاند و سیم سریعاً لحیم می‌شود. این خاصیت در سیم‌پیچی‌های ظریف الکترونیکی (مانند مدارهای رله، موتورهای کوچک، کویل‌های ریز و بردهای الکترونیکی) بسیار مفید است . پلی‌یورتان معمولاً کلاس حرارتی ۱۵۵°C (F) یا در انواع بهبودیافته تا ۱۸۰°C (H) را تامین می‌کند . عیب آن شکننده‌تر بودن نسبت به برخی لاک‌های دیگر در دماهای بالا و رطوبت است. گاه برای بهبود مقاومت حرارتی، روی پلی‌یورتان یک لایه نایلون (پلی‌آمید) نیز اعمال می‌کنند که به آن پلی‌یورتان-نایلون می‌گویند و کلاس ۱۵۵°C را تضمین می‌کند .

پلی‌استرایمید (Polyesterimide): رزین پلی‌استرایمید حاصل اصلاح شیمیایی پلی‌استر با گروه‌های ایمیدی است که مقاومت حرارتی آن را افزایش می‌دهد. این نوع لاک به صورت گسترده در سیم‌های لاکی کلاس ۱۸۰°C (کلاس H) به کار می‌رود . سیم لاکی با عایق پلی‌استرایمید دارای استحکام مکانیکی بالا، مقاومت عالی در برابر حرارت، مقاومت در برابر شوک حرارتی و نیز مقاومت خوب در برابر روغن ترانسفورمر و حلال‌ها است . از این رو در بیشتر موتورهای الکتریکی صنعتی، تجهیزات برقی که دمای کاری بالایی دارند و ژنراتورها از این نوع سیم استفاده می‌شود. پلی‌استرایمید نسبت به پلی‌یورتان سخت‌تر است و برای اتصال سیم‌های آن معمولاً باید لاک آن را پیش از لحیم‌کاری به روش‌های مکانیکی یا سوزاندن جدا کرد (لحیم‌خوردگی مستقیم ندارد مگر نوع خاص لحیم‌پذیر). استاندارد IEC 60317-8 مشخصات این نوع سیم را پوشش می‌دهد .

پلی‌آمیدایمید (Polyamide-imide): این ماده به عنوان یک لایه پوششی مضاعف روی سایر لاک‌ها (معمولاً روی پلی‌استرایمید) استفاده می‌شود تا کلاس حرارتی سیم را به ۲۰۰°C یا بالاتر (کلاس C یا ۲۰۰/۲۲۰) برساند . ترکیب دولایه پلی‌استرایمید + پلی‌آمیدایمید در حال حاضر پیشرفته‌ترین ساختار رایج عایق سیم لاکی مسی است که هم مقاومت حرارتی تا ۲۰۰ درجه را تامین می‌کند و هم استحکام مکانیکی و مقاومت شیمیایی بسیار خوبی دارد. این سیم‌ها در ترانس‌های توزیع و قدرت، موتورهای هرمتیک (کمپرسوری)، کویل‌های حرارتی القایی و به طور کلی در ماشین‌ها و تجهیزاتی که دمای کار بالایی دارند استفاده گسترده‌ای دارند . لاک پلی‌آمیدایمید در برابر عوامل شیمیایی مخرب (مانند روغن‌ها، گازهای مبرد، تشعشعات) بسیار مقاوم است و نیز در ولتاژهای بالا پایداری عایقی خوبی (مقاومت در برابر پدیده کرونا) دارد . این نوع عایق به دلیل خواص برتر، البته قیمت بالاتری هم دارد. سیم لاکی دو لایه (PEI+PAI) مطابق استاندارد IEC 60317-13 شناخته می‌شود .

پلی‌وینیل فرمال (Polyvinyl acetal – Formvar): این لاک که گاهی به نام تجاری Formvar شناخته می‌شود، از رزین پلی‌وینیل فرمال تهیه شده و کلاس حرارتی حدود ۱۲۰°C (کلاس E) را فراهم می‌کند . هرچند کلاس حرارتی آن نسبت به انواع مدرن پایین‌تر است، اما ویژگی برجسته Formvar مقاومت عالی در برابر رطوبت و روغن است . به همین دلیل در گذشته برای سیم‌پیچی ترانسفورماتورهای روغنی بسیار استفاده می‌شد. سیم لاکی با لاک پلی‌وینیل فرمال قابلیت کار در محیط روغن ترانس را دارد بدون آنکه لاک آن متورم یا حل شود . همچنین انعطاف مکانیکی خوبی دارد. امروزه هنوز در برخی ترانس‌های جوشکاری، ترانس‌های روغنی خاص و مواردی که رطوبت بالاست از این نوع سیم بهره می‌گیرند . حتی گونه‌ای از این سیم با لایه چسباننده اپوکسی نیز تولید شده که بدون نیاز به شارلاک (وارنیش)، سیم‌پیچ را یکپارچه می‌کند – به عبارتی با گرم کردن کویل، لایه چسبناک فعال شده و دورهای سیم را به هم می‌چسباند.

پلی‌ایمید (Polyimide): برای کاربردهای کاملاً ویژه با دمای بسیار بالا (تا حدود ۲۴۰–۲۵۰°C)، از عایق پلی‌ایمید استفاده می‌شود . این لاک پیشرفته که قیمت بالایی نیز دارد، در سیم‌پیچی‌های صنایع هوافضا، نظامی و موتورهای خاص به کار می‌رود که در آن‌ها حرارت بسیار زیاد یا شرایط محیطی سخت وجود دارد. پلی‌ایمید تحمل دمایی تا ۲۵۰ درجه و مقاومت عالی در برابر پرتودهی و تخریب شیمیایی دارد . برخی از سیم‌های لاکی پلی‌ایمید نیز با یک روکش فایبرگلاس یا نوار پلی‌ایمید اضافی همراه می‌شوند تا استحکام عایقی مکانیکی بیشتری برای سیم‌های تخت ضخیم فراهم شود . این نوع سیم‌ها کمتر در کاربردهای تجاری روزمره دیده می‌شوند و بیشتر جنبه تخصصی دارند.

علاوه بر موارد فوق، سیم لاکی خودچسب نیز نوعی خاص است که دارای دو لایه عایق می‌باشد؛ لایه زیرین یکی از لاک‌های ذکر شده (مثلاً پلی‌استرایمید) و لایه رویی یک رزین گرمانرم چسبنده است .

این سیم هنگام پیچیده شدن اگر حرارت داده شود یا جریان برق از آن عبور کند، لایه بیرونی ذوب شده و دورهای سیم را به هم می‌چسباند و یک کویل محکم بدون نیاز به وارنیش ایجاد می‌کند . چنین سیم‌هایی معمولاً در ساخت Voice Coil بلندگوهای پرقدرت یا کویل‌های خاص استفاده می‌شوند تا ارتعاش یا لرزش باعث باز شدن سیم‌پیچ نشود .

هر یک از انواع عایق‌های فوق‌الذکر دارای استانداردهای مشخص بین‌المللی هستند که حداقل خواص و آزمون‌های لازم (مانند استقامت عایقی، چسبندگی لاک به سیم، انعطاف‌پذیری پس از خم، مقاومت در برابر حلال و شوک حرارتی و غیره) را تعیین می‌کنند. برای مثال، استاندارد IEC 60317-20 مربوط به سیم‌های لاکی پلی‌یورتان کلاس ۱۳۰/۱۵۵، استاندارد IEC 60317-8 مربوط به پلی‌استرایمید ۱۸۰ و IEC 60317-13 مربوط به دولایه ۲۰۰ است . رعایت این استانداردها تضمین می‌کند که سیم تولیدی در شرایط عملیاتی تعریف‌شده دچار مشکل نخواهد شد.

کلاس‌های حرارتی سیم لاکی

کلاس حرارتی (Heat Class) به حداکثر دمای مجاز کاری سیم لاکی اطلاق می‌شود که عایق آن می‌تواند به طور مداوم تحمل کند بدون آنکه خواص عایقی خود را از دست بدهد. هر کلاس حرارتی با یک حرف (بر مبنای استاندارد‌های IEC یا NEMA) شناخته می‌شود و معادل دمایی دارد. برای نمونه، کلاس حرارتی F یعنی ۱۵۵ درجه سانتیگراد. هنگامی که مثلاً گفته می‌شود سیم لاکی کلاس H داریم، یعنی آن سیم می‌تواند در محیطی با دمای تا ۱۸۰°C به طور دائمی کار کند. طبقه‌بندی کلاس‌های حرارتی طبق استاندارد IEC 60085 صورت می‌گیرد. جدول زیر کلاس‌های حرارتی متداول سیم لاکی را به همراه دمای هر کلاس و برخی کاربردهای معمول هر یک نشان می‌دهد :

در تولید سیم لاکی، انتخاب کلاس حرارتی مناسب بسیار مهم است. هرچه کلاس بالاتر باشد،‌ سیم می‌تواند دمای بیشتری را تحمل کند بدون اینکه عایق آن تخریب شود؛ اما از سوی دیگر عایق‌های کلاس بالاتر معمولاً گران‌تر و اندکی کم‌انعطاف‌تر هستند. بنابراین باید بسته به دمای کار سیم‌پیچ و شرایط محیطی، سیم با کلاس متناسب انتخاب گردد. به عنوان مثال، برای موتور یک پنکه رومیزی کلاس ۱۵۵°C کافی است، اما برای سیم‌پیچی یک ترانس برق شبکه ممکن است نیاز به کلاس ۲۰۰°C باشد. خوشبختانه شرکت تابان مس ایرانیان مجموعه کاملی از سیم‌های لاکی در کلاس‌های حرارتی مختلف (۱۲۰، ۱۵۵، ۱۸۰، ۲۰۰ و بالاتر) متناسب با کاربردهای گوناگون را عرضه می‌کند.

استانداردها و مشخصات فنی سیم لاکی

سیم‌های لاکی عرضه‌شده توسط تابان مس ایرانیان کاملاً مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی مربوطه تولید می‌شوند. هر دو استاندارد ملی ایران ISIRI و استانداردهای جهانی نظیر IEC 60317 (استاندارد کمیسیون بین‌المللی الکتروتکنیک برای سیم‌های پیچی عایق‌دار) و NEMA MW-1000 (استاندارد انجمن ملی تولیدکنندگان برق آمریکا برای سیم‌های مغناطسی) در مشخصات این محصولات لحاظ می‌گردد . به طور مشخص:

مطابقت ابعادی: قطر یا ابعاد سیم‌ها (چه گرد و چه تخت) بر اساس جداول استاندارد IEC تنظیم می‌شود که تلرانس‌های دقیقی را تعیین کرده‌اند. به عنوان مثال، استاندارد IEC 60317-0-1 الزامات ابعادی و عایقی سیم گرد مسی لاکی و IEC 60317-0-3 برای سیم گرد آلومینیومی را مشخص می‌کند . همچنین اعداد AWG ذکرشده صرفاً جهت تقریب و تطبیق با استاندارد آمریکایی است. جدول استاندارد ISO R20/R40 نیز برای اولویت‌بندی قطرهای تولیدی رعایت می‌شود . بدین معنی که قطر سیم‌ها معمولاً مقادیری هستند که در دنباله‌های ترجیحی استاندارد بین‌المللی قرار دارند.

ویژگی‌های عایقی و حرارتی: هر نوع سیم باید آزمون‌های استاندارد مربوط به کلاس حرارتی خود را بگذراند. آزمون‌هایی مانند ولتاژ شکست عایق، انعطاف پس از کشش، شوک حرارتی، مقاومت در برابر حلال و چسبندگی لاک طبق استاندارد IEC یا NEMA انجام می‌شود تا اطمینان حاصل گردد که محصول می‌تواند در شرایط کاری تعریف‌شده پایدار بماند. برای نمونه، اگر سیمی ادعا شود کلاس H (180°C) است، باید طبق استاندارد در دمای ۱۸۰ درجه و بالاتر به مدت مشخصی کار کرده و عایق آن ترک نخورد یا دچار شکست الکتریکی نشود. تولیدکنندگان داخلی مانند راما پارسیان دارای آزمایشگاه‌های مجهز کنترل کیفیت هستند که این آزمون‌ها را بر روی محصولات انجام می‌دهند .

نشان‌گذاری و شناسایی: مطابق استاندارد، بر روی قرقره یا بسته‌بندی هر سیم لاکی باید مشخصات فنی آن درج گردد. این مشخصات معمولاً شامل قطر اسمی (یا سطح مقطع) سیم، جنس هادی (مس یا آلومینیوم)، نوع عایق (مثلاً پلی‌استرایمید+پلی‌آمیدایمید)، کلاس حرارتی (مثلاً ۲۰۰°C)، نام یا کد محصول و استاندارد مرجع می‌باشد. این اطلاعات به خریدار اطمینان می‌دهد که سیم تحویلی دقیقاً مطابق سفارش و نیاز موردنظر است. همچنین هر قرقره دارای شماره بچ تولید است تا امکان ردیابی در صورت بروز هر مشکلی وجود داشته باشد.

از نظر بازه سایز و تنوع محصولات: شرکت تابان مس ایرانیان از طریق تولیدکنندگان همکار خود می‌تواند گستره کاملی از سایزها را تامین کند. همان‌طور که اشاره شد، سیم گرد مسی از قطر حدود ۰.03mm (بسیار نازک شبیه تار مو) تا ۵.5mm (سیم ضخیم) قابل ارائه است . سیم گرد آلومینیومی نیز در قطرهای حدود ۰.2mm تا ۳.2mm عرضه می‌شود . سیم‌های تخت مسی لاکی نیز در ابعاد گوناگون بنا به درخواست تولید می‌شوند – به عنوان مثال سطح مقطع ۵، ۱۰، ۲۰، … تا ۸۰ میلی‌متر مربع (با ترکیب‌های مختلف عرض و ضخامت در محدوده ذکرشده) . بنابراین، چه برای یک موتور کوچک ظریف به سیم نمره ۰٫۱ نیاز داشته باشید و چه برای یک ترانسفورماتور بزرگ به شمش لاکی چند ده میلی‌متری، این پوشش محصولات پاسخ‌گوی نیاز شما خواهد بود.

بسته‌بندی و نحوه تحویل سیم لاکی

سیم‌های لاکی معمولاً به شکل قرقره‌ای (Spool) بسته‌بندی و عرضه می‌شوند. پس از تولید و تست نهایی، سیم لاکی بر روی قرقره‌های مخصوص پیچیده شده و برای حمل‌ونقل آماده می‌گردد. بسته به قطر و متراژ سیم، اندازه قرقره‌ها متفاوت است: سیم‌های نازک‌تر عموماً روی قرقره‌های کوچک پلاستیکی (با وزن سیم چند صد گرم تا چند کیلوگرم) پیچیده می‌شوند، در حالی که سیم‌های ضخیم یا متراژ بالا بر روی قرقره‌های بزرگ‌تر قرار می‌گیرند که می‌تواند حاوی ۱۵، ۲۰ یا حتی ۵۰ کیلوگرم سیم باشد. برای مصارف صنعتی بالا، امکان پیچیدن سیم بر روی حلقه‌های چوبی یا بشکه‌های فلزی نیز وجود دارد (مثلاً در مورد سیم تخت مقطع خیلی بزرگ). تصویر زیر چند نمونه قرقره متداول را نشان می‌دهد که برای بسته‌بندی سیم لاکی به کار می‌روند:

تصویر – انواع قرقره‌های مورد استفاده برای بسته‌بندی سیم لاکی مسی؛ قرقره‌های کوچک برای سیم‌های نازک و وزن کم، و قرقره‌های بزرگ و بشکه‌ای برای مقاطع ضخیم‌تر و طول بیشتر

هر قرقره سیم لاکی معمولاً داخل بسته‌بندی کارتن به مشتری تحویل می‌شود تا از گردوغبار و آسیب‌های فیزیکی محافظت گردد. توصیه می‌شود پس از مصرف بخشی از سیم، باقیمانده قرقره مجدداً درون کیسه پلاستیکی و کارتن نگهداری شود تا رطوبت یا آلودگی به لایه عایق نفوذ نکند . همچنین در حمل‌ونقل باید دقت شود که قرقره ضربه نخورد یا نیفتد زیرا شکستگی قرقره می‌تواند به سیم آسیب زده و لاک آن را ترک بیندازد . بهتر است بلند کردن قرقره‌های بزرگ همیشه از قسمت مرکز فلنج و با کمک دو دست یا تجهیزات مناسب انجام شود تا سیم روی قرقره له یا کشیده نشود.

نحوه چیدمان قرقره‌ها نیز در بسته‌بندی‌های بزرگ‌تر اهمیت دارد؛ تولیدکنندگان معمولاً قرقره‌های کوچک را چندتایی در یک کارتن مادر قرار می‌دهند و قرقره‌های بزرگ‌تر را تکی با محافظ‌های ضربه‌گیر بسته‌بندی می‌کنند. برچسب مشخصات روی هر قرقره و کارتن الصاق می‌شود. شرکت تابان مس ایرانیان با رعایت این نکات، اطمینان حاصل می‌کند که سیم‌های لاکی با بهترین شرایط به دست مشتری برسند.

در پایان، شایان ذکر است که سیم لاکی به عنوان یک محصول استراتژیک در صنایع الکتریکی، نیازمند دقت در انتخاب و استفاده است. ما در تابان مس ایرانیان مفتخریم که با ارائه‌ی اطلاعات فنی کامل و تامین محصولات استاندارد، صنعتگران و مهندسان کشور را در بهره‌گیری از بهترین سیم‌های لاکی یاری می‌رسانیم. برای دریافت کاتالوگ فنی جامع‌تر، جداول کامل استانداردها و مشاوره در زمینه انتخاب سیم مناسب، می‌توانید با بخش فنی و فروش شرکت تماس حاصل فرمایید. 👥 اعتماد شما سرمایه ماست.